เครื่องหมายท้ายชื่อหุ้นที่สำคัญ ที่นักลงทุนควรรู้จัก ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนให้นักลงทุนต้องระมัดระวังว่า บริษัทมีเหตุการณ์ที่อาจมีผลกระทบต่อฐานะการเงินและการดำเนินธุรกิจ ซึ่งอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เพื่อให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ ตลาดหลักทรัพย์ฯ จึงได้จัดกลุ่มของสาเหตุ และแบ่งออกเป็น 4 เครื่องหมาย
1. CB (Caution - Business)
เมื่อนักลงทุนเห็นเครื่องหมายนี้ เป็นสัญญาณเตือนว่า “บริษัทเริ่มมีปัญหาเกี่ยวกับฐานะการเงินหรือผลการดำเนินงาน” ในกรณีที่
บริษัทไม่มีธุรกิจ โดยพิจารณาจากรายได้จากการดำเนินงานต่อปีของบริษัทในตลาดหลักทรัพย์ mai น้อยกว่า 50 ล้านบาท และในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) น้อยกว่า 100 ล้านบาท
บริษัทขาดทุนต่อเนื่อง 3 ปี และส่วนของผู้ถือหุ้นน้อยกว่าทุนชำระแล้ว (บริษัทขาดทุนมากจนกินส่วนของทุน)
ส่วนของผู้ถือหุ้นน้อยกว่า 50% ของทุนชำระแล้ว
บริษัทผิดนัดชำระหนี้สถาบันการเงิน หรือผิดนัดชำระหนี้หุ้นกู้
หน่วยงานกำกับดูแลมีคำสั่งที่เปิดเผยเป็นการทั่วไปให้แก้ไขฐานะการเงินหรือการดำเนินงาน
บริษัท หรือเจ้าหนี้ หรือหน่วยงานกำกับดูแลยื่นคำร้องขอฟื้นฟูกิจการของบริษัท และศาลรับคำร้องไว้แล้ว
บริษัทถูกเจ้าหนี้ยื่นฟ้องล้มละลายและศาลรับคำฟ้องไว้แล้ว
2. CS (Caution - Financial Statements)
เครื่องหมายนี้ กำลังเตือนนักลงทุนให้ “ระมัดระวังและศึกษาข้อมูลในงบการเงินของบริษัทโดยละเอียด”
งบการเงินมีความสำคัญมาก เปรียบเหมือนรายงานสุขภาพของบริษัทนั้น ๆ ว่าดีหรือไม่ ทำมาหากินเป็นอย่างไร มีกำไรหรือขาดทุน เป็นต้น โดยเครื่องหมาย CS จะเตือนให้นักลงทุนระมัดระวังเกี่ยวกับงบการเงิน ใน 2 กรณี
(1) ผู้สอบบัญชีไม่แสดงความเห็นต่องบการเงิน ความเห็นของผู้สอบบัญชีถือว่ามีความสำคัญมาก เป็นสิ่งแรกที่นักลงทุนควรอ่านก่อนดูงบการเงิน เพราะผู้สอบบัญชีมีหน้าที่ในการตรวจสอบข้อมูลกับข้อเท็จจริงของบัญชีที่บริษัททำออกมาว่า มีความถูกต้องหรือผิดปกติอย่างไร
เมื่อผู้สอบบัญชีไม่แสดงความเห็น หมายความว่า ไม่สามารถระบุได้เลยว่ารายการในงบการเงินนั้น “ถูก” หรือ “ผิด” อย่างไร นักลงทุนจึงต้องใช้ความระวังอย่างมากในการลงทุน
(2) สำนักงาน ก.ล.ต. มีคำสั่งให้บริษัทแก้ไขงบการเงิน หรือมีคำสั่งให้มีการตรวจสอบเป็นกรณีพิเศษ (Special Audit) ซึ่งอาจเกิดจากกรณีมีเหตุสงสัยเกี่ยวกับข้อมูลในงบการเงินไม่ถูกต้อง เป็นต้น
3. CF (Caution - Free Float)
เครื่องหมายนี้ กำลังชี้ให้นักลงทุนเห็นว่า “บริษัทมี Free Float หรือผู้ถือหุ้นรายย่อยน้อยกว่าเกณฑ์ที่กำหนด ซึ่งอาจกระทบต่อสภาพคล่องในการซื้อขายหุ้น”
โดยบริษัทจดทะเบียนมีหน้าที่ ที่จะต้องดำรงให้มีผู้ถือหุ้นมากกว่าหรือเท่ากับ 150 ราย และถือหุ้นรวมกันมากกว่าหรือเท่ากับ 15% ของทุนชำระแล้ว เพื่อให้การซื้อขายหุ้นหรือหลักทรัพย์นั้นมีสภาพคล่อง ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อนักลงทุน เพราะหุ้นที่มีสภาพคล่องน้อย อาจมีผลต่อการลงทุน เช่น
มีความยากในการซื้อขาย เพราะอาจไม่มีผู้ซื้อหรือผู้ขายเพียงพอ
มีความผันผวนของราคา เพราะหุ้นที่มีสภาพคล่องน้อยมักมีความผันผวนของราคามากกว่าหุ้นที่มีสภาพคล่องมาก
มีความเสี่ยงในการลงทุน เพราะนักลงทุนอาจต้องขายหุ้นในราคาที่ต่ำกว่าความคาดหวังหากต้องการขายหุ้นแบบเร่งด่วน เป็นต้น
4. CC (Caution - Non-Compliance)
เมื่อนักลงทุนเห็นเครื่องหมาย CC หมายความว่า “บริษัทไม่ปฏิบัติตามเกณฑ์ของตลาดหลักทรัพย์ฯ ที่นักลงทุนควรทราบและเพิ่มความระมัดระวังในการซื้อขาย” เช่น
บริษัทมีกรรมการตรวจสอบ (Audit Committee) ไม่ครบถ้วนนานเกินกว่า 3 เดือน โดยกรรมการตรวจสอบถือเป็นตัวแทนของผู้ถือหุ้น มีหน้าที่สำคัญในการสอบทานรายงานทางการเงิน ระบบควบคุมภายใน เป็นต้น การที่บริษัทมีกรรมการตรวจสอบไม่ครบถ้วน อาจกระทบต่อความน่าเชื่อถือและความโปร่งใส
บริษัทมีสินทรัพย์ทั้งหมดหรือเกือบทั้งหมดในรูปของเงินสดหรือหลักทรัพย์ระยะสั้น (Cash Company) ซึ่งสะท้อนว่าบริษัทอาจไม่มีธุรกิจแล้ว
โดยหุ้นที่ถูกขึ้นเครื่องหมาย CB, CS, CF และ CC จะต้องซื้อด้วยบัญชีแคชบาลานซ์ (Cash Balance) เท่านั้น คือต้องวางเงินสดไว้กับโบรกเกอร์เต็มจำนวนก่อนซื้อ
เครื่องหมายเหล่านี้จะขึ้นไว้จนกว่าบริษัทจะแก้ไขเหตุที่เกิดขึ้นได้แต่ไม่เกินระยะเวลาที่กำหนด ซึ่งหากแก้ไขเหตุไม่ได้อาจนำไปสู่การเพิกถอนออกจากการเป็นหลักทรัพย์จดทะเบียน
นักลงทุนสามารถติดตามรายชื่อหุ้นที่ถูกขึ้นเครื่องหมาย CB, CS, CF และ CC ได้จากระบบเทรด Streaming โดยเครื่องหมายเหล่านี้จะอยู่ท้ายชื่อหุ้นแต่ละตัว หรือดูได้จากเว็บไซต์ของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย เลือกที่ข้อมูลการซื้อขาย ดูที่ข่าวและการแจ้งเตือน รวมถึงติดตามความคืบหน้าในการแก้ไขเหตุนั้น ๆ ทุกไตรมาสจากการจัด Public Presentation และรายงานผ่านระบบเผยแพร่ข้อมูล
เมื่อใดก็ตามที่นักลงทุนเห็นเครื่องหมายเหล่านี้ท้ายชื่อหุ้น ต้องใส่ใจว่าบริษัทกำลังอยู่ในภาวะที่มีปัญหาเกี่ยวกับผลการดำเนินงาน ฐานะการเงิน สภาพคล่อง หรือการไม่ปฏิบัติตามเกณฑ์ จึงต้องระวังและฉุกคิดก่อนลงทุนเสมอ และอย่าเผลอมองข้ามเครื่องหมายตระกูล C ทั้ง 4 ตัว
หมายเหตุ : บทความนี้เพื่อใช้สำหรับศึกษาเบื้องต้นเท่านั้น มิได้มีเจตนาในการชี้นำการลงทุนแต่อย่างใด นักลงทุนควรศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมก่อนตัดสินใจลงทุน